Τερμίτης

 

Οι τερμίτες είναι κοινωνικά έντομα μικρού μεγέθους που ανήκουν στην Τάξη Ισόπτερα. Πρόκειται για τα έντομα που προκαλούν τις σημαντικότερες ζημιές στα ξύλα μαζί με τα ξυλοφάγα Κολεόπτερα (σαράκια). Προκαλούν ζημίες σε κάθε είδους ξύλινη κατασκευή ή σε κάθε αντικείμενο που περιέχει κυτταρίνη, οργανικό υλικό πολύ κοινό στην φύση.

Τα πιο κοινά είδη στην Ελλάδα είναι :

- Kalotermes flavicolis (Οικογένεια : Kalotermitidae)
- Reticulitermes flavipes (Οικογένεια : Rhinotermitidae)

Κάστες της κοινωνίας των τερμιτών

Κοινωνία των τερμιτών - Βιολογία

Οι τερμίτες είναι από τα πιο επιτυχημένα κοινωνικά έντομα καθώς η συντήρηση μιας αποικίας είναι αποτέλεσμα συνεργατικότητας των διάφορων ατόμων. Κάθε κοινωνία έχει διαφορετική οσμή που επιτρέπει στα μέλη της να αναγνωρίζουν την φωλιά. Διακρίνονται τρείς κοινωνικές κάστες : Τα αναπαραγωγικά άτομα, οι εργάτες και οι οπλίτες.

Τα αναπαραγωγικά άτομα είναι πτερωτά άτομα και αποτελούν τους «ιδρυτές» μιας αποικίας. Τα άτομα αυτά είναι συνήθως εμφανή όταν εξέρχονται από το έδαφος έπειτα από έντονη βροχόπτωση.

Οι εργάτες, είναι η πιο πολυπληθής ομάδα μέσα στην αποικία και είναι αυτοί που φέρουν σε πέρας το σύνολο των εργασιών. Έχουν ωχρόλευκο χρώμα, είναι άπτεροι και τυφλοί. Οι εργασίες τους περιλαμβάνουν : κατασκευή στοάς, ανεύρεση τροφής και διατροφή των άλλων ατόμων στην αποικία. Η σίτιση της αποικίας επιτυγχάνεται μέσω του φαινομένου της τροφάλλαξης. Τροφάλλαξη ονομάζεται η μεταφορά τροφής ή άλλων υγρών και μεταξύ μελών μίας αποικίας από στόμα σε στόμα ή από τον πρωκτό στο στόμα. Επίσης φαίνεται ότι η τροφάλλαξη είναι υπεύθυνη για τον καθορισμό του αριθμού των ατόμων σε μια αποικία

Οι οπλίτες έχουν κυρίως αμυντικό ρόλο και για τον λόγο αυτό διαθέτουν γνάθους.


Εργάτες Τερμιτών στο έδαφος

Τροφικές Προτιμήσεις και Ζημιές στα Ξύλα

Κάθε υλικό που περιέχει κυτταρίνη είναι δυνητική τροφή για τους τερμίτες. Έτσι οι τερμίτες μπορούν να προσβάλλουν ζωντανό η νεκρό ξύλο, κλαδιά, ρίζες, φυτικά υπολείμματα, χαρτιά, χαρτόνια κ.α.

Οι κατάλληλες συνθήκες για την δραστηριοποίηση των τερμιτών είναι θερμοκρασία μεταξύ 24οC– 35 οC. Εάν οι συνθήκες δεν ευνοούν (ψυχρός χειμώνας) τότε οι τερμίτες προσβάλλουν το ξύλο σε μεγαλύτερο βάθος ή παραμένουν ανενεργοί για μεγάλο διάστημα.

Γενικά ανάλογα με την προτίμηση τους σε διάφορα είδη ξύλου χωρίζονται σε :

- Υπόγειους Τερμίτες

Πρόκειται για την πιο καταστρεπτική ομάδα. Ζουν και κατασκευάζουν φωλιά μέσα στο έδαφος. Δημιουργούν χωμάτινους αγωγούς για να προσεγγίσουν το ξύλο, το οποίο βρίσκεται συνήθως κοντά στην επιφάνεια του εδάφους. Οι στοές μπορούν να φτάσουν ακόμα και τα 100 μέτρα μήκος. Αποτελούν ιδιαίτερο πρόβλημα όταν ορύσσουν στοές κάτω από θεμελιώσεις, τσιμεντένιες πλάκες και άλλα οικοδομικές κατασκευές.

- Τερμίτες Ξηρού ξύλου

Είναι ομάδα τερμιτών που δεν είναι αναγκαίο να έρχεται σε επαφή με το έδαφος. Αποκτούν την αναγκάια υγρασία από το ξύλινο αντικείμενο το οποίο προσβάλλουν. Ανιχνεύονται συχνά σε έπιπλα, πατώματα, κορνίζες κ.α

- Τερμίτες Υγρού ξύλου

Προσβάλλουν ξύλο με υψηλή περιεκτικότητα σε υγρασία. Έτσι παρατηρούνται σε πεσμένους κορμούς δένδρων, σε πασσάλους η σε οποιοδήποτε κυτταρινούχο υλικό που έρχεται σε επαφή με μια πηγή υγρασίας (π.χ υγρό έδαφος)

- Τερμίτες θεριστές

Ομάδα τερμιτών που ομοιάζει με τους υπόγειους τερμίτες. Η διαφορά εντοπίζεται στο ότι οι τερμίτες αυτοί διανύουν μικρή απόσταση στην επιφάνεια του εδάφους μέχρι να φτάσουν στην τροφή τους.


Καταστροφή βιβλίων από τερμίτες

Τερμίτες σε κορμό δέντρου
   
Στοές υπόγειων τερμιτών κοντά σε οικιακό χώρο

Αντιμετώπιση

 
Αν έχουμε εντοπίσει προσβολή από τερμίτη καλό είναι να απευθυνθούμε σε κάποιο ειδικό. Πληροφορίες όπως η ηλικία της κατασκευής, ο τύπος του ξύλου, προβλήματα υγρασίας, διαρροές κλπ είναι πολύ χρήσιμες.

Ενέργειες που βοηθούν στην αντιμετώπιση είναι :

- Να αποφεύγεται η έκθεση του ξύλου σε υγρασία.
- Απομάκρυνσης νεκρής βλάστησης
- Χρήση εμποτισμένων ξύλων για οποιαδήποτε κατασκευή
- Απομάκρυνση προσβεβλημένης ξυλείας.
- Χρήση εγκεκριμένων βερνικιών η άλλων υγρών για εφαρμογή στο ξύλο

Χημική Αντιμετώπιση

Η χημική αντιμετώπιση βασίζεται στην έγχυση ειδικού τερμιτοκτόνου σε τρύπες και στοές στο έδαφος. Έπειτα από την εφαρμογή θα πρέπει να γίνεται επαναληπτικός έλεγχος των στοών για νέα προσβολλή. Τα σύγχρονα τερμιτοκτόνα σκευάσματα (Termidor) δεν ανιχνεύονταια από τους τερμίτες και μεταφέρονται από άτομο σε άτομο μέσω της τροφάλλαξης με αποτέλεσμα να γίνεται διασπορά του φαρμάκου σε όλη την αποικία.

Σε προχωρημένες προσβολές χρησιμοποιείται η μέθοδος του υποκαπνισμού. Στην περίπτωση αυτή το εντομοκτόνο αέριο εισέρχεται στις στοές που δημιουργούν οι τερμίτες και τους θανατώνουν. Στον χώρο που πραγματοποιείται ο υποκαπνισμός θα πρέπει να μεταφέρονται όλα τα προσβεβλημένα αντικείμενα ώστε το αέριο να δράσει και σε αυτά.

 
   
Δράση ειδικών τερμιτοκτόνων σκευασμάτων Termidor (BASF)

 

Οοοps!